Ο Πειραιάς, μια πόλη με δύο πρόσωπα....1900

 Της Βασιλικής Λυμπεροπούλου  

Μπροστά από τον Σαρωνικό, απλώνεται μια πόλη με μεγάλη ιστορία, μια πόλη «με φτώχια, καλή καρδιά μα και με γκρίνια!». Καμίνια, Παλαιά Κοκκινιά, Καστέλα… μερικές από τις συνοικίες του Πειραιά. Συνοικίες όμορφες. Συνοικίες που χτίστηκαν κυρίως από φτωχούς λαϊκούς ανθρώπους. Αμέτρητα τραγούδια έχουν γραφτεί για τη γοητεία της πόλης αυτής, για το λιμάνι της, για το μόχθο των κατοίκων της.

Μια πόλη με μυρωδιά νησιού, καθώς όπως αναφέρουν αρχαίοι και σύγχρονοι γεωγράφοι ο Πειραιάς ήταν κάποτε νησί που ενώθηκε με την Αττική. Ο Πειραιάς είναι χτισμένος δίπλα στην Αθήνα, γεγονός που κάνει συχνά πολλούς να συγχέουν τις δύο πόλεις. Ωστόσο, οι Πειραιώτες ενοχλούνται όταν τους αποκαλούν Αθηναίους. Πρόκειται για δύο διαφορετικές περιοχές με διαφορετική ιστορία, αλλά και νοοτροπία.

Αλήθεια, ποιες λέξεις σας έρχονται στο μυαλό όταν ακούτε Πειραιάς; Σίγουρα μέσα σε αυτές συγκαταλέγονται το λιμάνι, η Τρούμπα, τα λεμονάδικα, αλλά και λέξεις όπως μάγκας, μόρτης, ρεμπέτης, ντομπροσύνη. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ομάδες που ξεκίνησαν την πορεία τους από τον Πειραιά, όταν ακόμα οι παίκτες έπαιζαν για τη «φανέλα!», τον Ολυμπιακό, τον Εθνικό, τον Ατρόμητο.

Τι σημαίνει «μάγκας»

Ο όρος έχει την καταγωγή του στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, όταν οι οπλαρχηγοί χώριζαν τους στρατιώτες σε ομάδες τις «Μάγκες». Με την πάροδο των χρόνων και μετά από διάφορα γεγονότα, η λέξη πήρε αρνητική χροιά δηλώνοντας τους κακοποιούς που τριγύριζαν στις γειτονιές του Πειραιά (Δραπετσώνα, Χατζηκυριάκειο, Καμίνια) και λήστευαν όποιον περνούσε από εκεί. Ήταν ο φόβος και ο τρόμος των Πειραιωτών. Είχαν συγκεκριμένο τρόπο ντυσίματος με κύρια χαρακτη-ριστικά το σακάκι που περνούσαν μόνο στο ένα χέρι και το καπέλο «καβουράκι». Απαραίτητο αξεσουάρ ήταν το κομπολόι. Περπατούσαν γέρνοντας προς τα δεξιά και μιλούσαν με όσο πιο βραχνή φωνή μπορούσαν και με ειδικό μάγκικο λεξιλόγιο. Ξεχώριζαν τα παρατσούκλια τους, τα πιο γνωστά από τα οποία είναι: Σουγιάς, Μαχαίρας, Σκληρός, Αράπης…

Αργότερα, μετά το 1900 οι μάγκες συνδέθηκαν με το ρεμπέτικο τραγούδι. Οι τελευταίοι (αυθεντικοί) μάγκες ήταν αυτοί που έπαιζαν μπουζούκι και τραγουδούσαν.

Ο Πειραιάς, μια πόλη με δύο πρόσωπα

Πολλοί έχουν γράψει για την αγριότητα και το φόβο που κυριαρχούσε. Φόνοι, τζόγος, τσιγάρα, παρέες παιδιών να τριγυρνούν και να ζητιανεύουν λίγο ψωμί από τους τουρίστες, η χωροφυλακή να περιπολεί και να αφήνει ανενόχλητους τους νταήδες και τους μάγκες, επειδή φοβόταν περισσότερο από αυτούς! Μεθυσμένοι να μαχαιρώνονται για μια παραγγελιά και παρέες εφήβων να ξεκινούν την καριέρα τους ως μικροκλέφτες και πορτοφολάδες.

Από την άλλη, η ομορφιά της πόλης, το λιμάνι, τα λεβεντόπαιδα. Φτωχοί, οικογενειάρχες προσπαθούσαν να τα βγάλουν πέρα με ένα μεροκάματο και 5 παιδιά στο σπίτι. Δεν παραπονούνταν όμως, γιατί η λεβεντιά και υπερηφάνεια ξεπερνά την πείνα. Πέρα από το φόβο και την αγριότητα, οι Πειραιώτες δείχνουν ειλικρίνεια και αυθεντικότητα. Την αυθεντικότητα των φτωχών ανθρώπων που δεν ξέρουν από καλοπέραση και χρήματα. Δεν τους νοιάζουν αυτά. Είναι άνθρωποι. Μέσα στη φτώχεια τους κάτι θα βρουν να κεράσουν το γείτονα, να μοιραστούν με αυτούς που έχουν ανάγκη.

Ανάμεσα στους διάσημους Πειραιώτες θα συναντήσουμε το Δημήτρη Παπαμιχαήλ, τη Δέσπω Διαμαντίδου, τον Ανδρέα Μπάρκουλη, τη Δούκισσα, τον Μάριο Πλωρίτη, τον Σάκη Μπουλά, τον Αιμίλιο Βεάκη.

ΠΗΓΗ https://fylada.blogspot.com/2014/05/peiraeus.html

ΦΩΤΟ DIMITRIS KAMPANAOS