Ελλείψεις καθηγητών στα ναυτιλιακά ΕΠΑΛ και δυσκολία εύρεσης εκπαιδευτικού μπάρκου για σπουδαστές ΑΕΝ
και ιδιωτικών σχολών
Η είδηση, ότι ο δήμαρχος
Μονεμβασίας, Ηρακλής Τριχείλης, διαμαρτυρήθηκε με επιστολή του προς την υπουργό
Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, για το γεγονός ότι δεν πραγματοποιούνται κανονικά
μαθήματα στις ναυτιλιακές ειδικότητες στο ημερήσιο ΕΠΑΛ Βοιών Λακωνίας, έφερε
και πάλι στην επικαιρότητα το θέμα της ναυτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Να υπενθυμίσω ότι ο
δήμαρχος Μονεμβασίας, Ηρακλής Τριχείλης, υποστηρίζει στην επιστολή του ότι το
σχολείο λειτουργεί με σημαντικά κενά στο διδακτικό προσωπικό, ιδιαίτερα στα
μαθήματα ειδικότητας πλοιάρχου εμπορικού ναυτικού και μεταξύ άλλων, αναφέρει:
«Η απουσία καθηγητών καθιστά αδύνατη την ολοκλήρωση του ωρολογίου προγράμματος
και τη λειτουργία των εργαστηρίων. Οι μαθητές βρίσκονται σε αδιέξοδο, καθώς τα
μαθήματα αυτά εξετάζονται πανελλαδικά».
Για να γίνει κατανοητό τι
σημαίνουν αυτές οι ελλείψεις στα ναυτιλιακά τμήματα των ΕΠΑΛ, να
αναφέρουμε ότι κατά την περίοδο 2025 -2026, εισήχθησαν μόνο στις κρατικές
Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, 625 σπουδαστές προερχόμενοι από τα ΕΠΑΛ, από τους
1.354 συνολικά εισαχθέντες σπουδαστές.
Ειδικότερα, να αναφέρουμε ότι από
τους 814 πλοιάρχους που εισήχθησαν ( ενώ η σχετική απόφαση προέβλεπε ότι θα
εισαχθούν 782 ), οι 338 προέρχονται από τα ΕΠΑΛ και 476 από τα Γενικά
Λύκεια.
Από τους 782 που προέβλεπε η
απόφαση εισαγωγής για τους μηχανικούς, εισήχθησαν τελικά 540 και οι 287
προέρχονταν από τα ΕΠΑΛ και από τα Γενικά Λύκεια 253.
Στην κατηγορία αυτή έχουμε
έλλειμμα 242 σπουδαστών.
Τα προβλήματα, όμως, των
σπουδαστών, που θέλουν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα, συνεχίζονται και
στη διάρκεια της εύρεσης πλοίου, για να πραγματοποιήσουν τα δύο υποχρεωτικά
εξάμηνα που προβλέπει η νομοθεσία για τους σπουδαστές των Ακαδημιών Εμπορικού
Ναυτικού.
Εκτιμάται ότι πάνω από το 20% των
σπουδαστών στις ΑΕΝ, δεν κατορθώσει να βρουν πλοίο. Το ποσοστό των
γυναικών που φοιτούν στις ΑΕΝ, είναι πολύ μεγαλύτερο, που ίσως προσεγγίζει ή να
υπερβαίνει το 50%.
Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα
στους σπουδαστές των ιδιωτικών ναυτικών σχολών, που υπολογίζεται ότι σπουδάζουν
πάνω από 1.000 άνδρες και γυναίκες.
Οι σπουδαστές των ιδιωτικών
ναυτικών σχολών, έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα, δεδομένου ότι δεν δικαιούνται
της επιδότησης που παρέχει το υπουργείο Ναυτιλίας στις ναυτιλιακές εταιρείες
για την υποχρεωτική απασχόληση των δύο εκπαιδευτικών 6μήνων στα πλοία για
τους σπουδαστές των κρατικών ΑΕΝ.
Οι σπουδαστές των ιδιωτικών
ναυτικών σχολών, ακούνε συχνά το επιχείρημα από τα τμήματα προσλήψεων των
ναυτιλιακών εταιρειών: «Δεν σας παίρνουμε γιατί δεν έχουμε επιδότηση του
εκπαιδευτικού σας μπάρκου», αρνούμενοι και να αξιολογήσουν και τις ικανότητες του
και το εκπαιδευτικό τους επίπεδο.
Οι προσλήψεις σε αυτές τις
περιπτώσεις γίνονται με προσωπικές και οικογενειακές πιέσεις προς τα
διευθυντικά στελέχη των ναυτιλιακών εταιρειών.
Επισημαίνεται ότι ενώ η Πολιτεία,
έχει θεσπίσει την υποχρεωτική εκπαίδευση με δύο εξάμηνα πάνω στα πλοία, δεν
εξασφαλίζει την ναυτολόγηση τους.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα,
εντοπίζεται στους πλοιάρχους και στις γυναίκες και των δύο ειδικοτήτων και
λιγότερο στους άνδρες μηχανικούς.
Το Γραφείο Σταδιοδρομίας που
λειτουργεί στο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, θα πρέπει να
παίξει πιο αποφασιστικό ρόλο, επισημαίνουν καθηγητές, σπουδαστές και
συνδικαλιστικά στελέχη των ναυτικών.
Σήμερα στις ΑΕΝ φοιτούν γύρω στα
6.200 άτομα.
Κατά το προηγούμενο έτος, οι
σπουδαστές που εργάστηκαν σε πλοία, κάνοντας τις δύο υποχρεωτικές
εξάμηνες εκπαιδευτικές περιόδους ανήλθαν σε 3.669, σε ένα σύνολο 25.830
Ελλήνων ναυτικών που ναυτολογήθηκαν το ίδιο έτος 2024, σε συμβεβλημένα πλοία με
το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, ενώ καταγράφηκαν επίσης άλλοι 2.531 Έλληνες
ναυτικοί που εργάστηκαν σε πλοία μη συμβεβλημένα με το ΝΑΤ και εξαγόρασαν την
θαλάσσια υπηρεσία.
Αθροιστικά, δηλαδή απασχολήθηκαν
σε πλοία 28.361 Έλληνες ναυτικοί, το 2024.
Περίπου 1 στους 8 ναυτολογημένους
σε πλοία είναι εκπαιδευόμενος πλοίαρχος και μηχανικός.
Η γενική εκτίμηση που υπάρχει
στην Ακτή Μιαούλη είναι ότι ο αριθμός των νέων που ακολουθούν το ναυτικό
επάγγελμα, είναι μικρός σε σχέση με τις ανάγκες των ελληνόκτητων πλοίων.
Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη άποψη
που υποστηρίζει ότι οι Έλληνες εφοπλιστές που ενθαρρύνουν τους νέους ναυτικούς
να εξελιχθούν στα πλοία τους είναι ελάχιστοι.
Η απασχόληση των δοκίμων και
εκπαιδευομένων ναυτικών, εμφανίζει ενδιαφέροντα στοιχεία, σύμφωνα με τα
πρόσφατα στοιχεία του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, για το έτος 2024.
Αναλυτικότερα, η αποτύπωση
των ενεργών δοκίμων και εκπαιδευόμενων ναυτικών καταδεικνύει τις προοπτικές
ανανέωσης του ανθρώπινου δυναμικού της ναυτιλίας, επιτρέποντας στους σχεδιαστές
πολιτικής, τους κοινωνικούς εταίρους και τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να
οριοθετούν την έκταση της μελλοντικής προσφοράς θέσεων.
Το έτος 2024 ο συνολικός αριθμός
των δοκίμων και εκπαιδευόμενων ναυτικών που απασχολήθηκαν σε πλοία ελληνικής
σημαίας, πλοία με σημαία Ευρωπαϊκής Ένωσης. που δραστηριοποιούνται στον
Ελληνικό θαλάσσιο χώρο και πλοία ξένης σημαίας συμβεβλημένα με το ΝΑΤ ανήλθε
στα 3.140 άτομα.
Ειδικότητες δοκίμων και
εκπαιδευομένων ναυτικών (2024) σε συμβεβλημένα πλοία
Ειδικότητα Αριθμός απασχολούμενων
ΕΠΙΔ. ΕΚΠ. ΔΟΚ. ΠΛΟΙΑΡΧΟΙ 931
ΕΠΙΔ. ΕΚΠ. ΔΟΚ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ 537
ΕΚΠ. ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ 554
ΕΚΠ. ΣΠΟΥΔ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ 449
ΔΟΚ. ΠΛΟΙΑΡΧΟΙ ΜΕ ΠΤΥΧΙΟ 226
ΔΟΚ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΜΕ ΠΤΥΧΙΟ 173
ΔΟΚ. ΠΛΟΙΑΡΧΟΙ ΑΝΕΥ ΠΤΥΧΙΟΥ 157
ΔΟΚ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΑΝΕΥ ΠΤΥΧΙΟΥ 113
ΣΥΝΟΛΟ 3.140
Σημείωση: Οι άνευ πτυχίου είναι
οι προερχόμενοι από Ναυτικά Λύκεια
Αντίστοιχα, οι δόκιμοι και
εκπαιδευόμενοι ναυτικοί που απασχολήθηκαν το 2024 σε πλοία ξένης σημαίας μη
συμβεβλημένα με το ΝΑΤ και εξαγόρασαν την υπηρεσία αυτή ανήλθαν σε 529.
Η κατηγορία πλοίων με τη
μεγαλύτερη συμμετοχή στην απασχόληση δοκίμων και εκπαιδευομένων εντός του 2024
ήταν τα δεξαμενόπλοια με 62%.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν, επίσης,
η συμβολή των φορτηγών ξηρού φορτίου (23,8%) και των επιβατηγών ακτοπλοϊκών
(9,7%).
Αναφορικά με την διάρκεια
απασχόλησης των δοκίμων και εκπαιδευομένων, η μεγάλη πλειοψηφία (77,2%)
απασχολήθηκε για διάστημα έως 6 μήνες, ενώ ποσοστό 22,8% απασχολήθηκε για
διάστημα 7 μηνών και άνω.
Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η
περιορισμένη διάρκεια απασχόλησης στην περίπτωση των δοκίμων και εκπαιδευομένων
ναυτικών είναι αναμενόμενη λόγω της φύσης της απασχόλησης, δεδομένου ότι
πραγματοποιούν την πρακτική άσκηση τους.
Ποσοστό 10,1% (8% το 2023) των
αξιωματικών που είχαν βαθμό υποπλοιάρχου το 2023 προήχθησαν σε πλοιάρχους εντός
του 2024 (167 άτομα), ενώ ποσοστό 11,5% (9,2% το 2023) των αξιωματικών που
είχαν βαθμό ανθυποπλοιάρχου το 2023 προήχθησαν σε υποπλοιάρχους εντός του 2024
(216 άτομα).
Οι γυναίκες
Το ποσοστό των γυναικών δοκίμων
και εκπαιδευομένων ναυτικών διευρύνεται συνεχώς, έχοντας ήδη φτάσει το 11,8%
και σημειώνοντας αύξηση σχεδόν δύο ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2023
(10%).
Βασικό χαρακτηριστικό του
εγγεγραμμένου γυναικείου ναυτικού δυναμικού είναι ότι στη μεγάλη του
πλειονότητα απασχολείται στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών (68,3% το 2024
με αύξηση 2% σε σχέση 3η Έκθεση του Ν.Α.Τ. για τη Ναυτική Απασχόληση με το
2023), γεγονός που επιβεβαιώνει τον διαχρονικά κρίσιμο ρόλο του τουρισμού στη
γυναικεία ναυτική απασχόληση.
Ωστόσο, αξιόλογη αύξηση της
γυναικείας απασχόλησης παρατηρήθηκε το 2024 και στην κατηγορία των
δεξαμενόπλοιων (αύξηση 17,7% σε σχέση με το 2023).
Ειδικότερα, η συμμετοχή των νέων
ηλικίας 18-30 ετών στην εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση αντιστοιχούσε κατά το
2024 στο 34,1% του συνόλου των εγγεγραμμένων ναυτικών και στο 48,7% των
εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών.
Ο πληθυσμός των εγγεγραμμένων
ενεργών δοκίμων και εκπαιδευομένων ναυτικών ανήλθε το 2024 σε 3.140 άτομα,
σημειώνοντας αύξηση 23,4% σε σχέση με το 2023 (2.543 άτομα).
Επιπροσθέτως, άλλοι 529 δόκιμοι
και εκπαιδευόμενοι ναυτικοί εξαγόρασαν ναυτική υπηρεσία έτους 2024 σε πλοία
ξένης σημαίας μη συμβεβλημένα με το ΝΑΤ.
Επισημαίνεται ότι ποσοστό 11,8%
των εγγεγραμμένων ενεργών δοκίμων και εκπαιδευομένων ναυτικών ήταν γυναίκες (με
τις μισές σχεδόν να έχουν ναυτολογηθεί με ειδικότητα δόκιμης εκπαιδευόμενης
πλοιάρχου).
Αναφορικά με την συσχέτιση
ηλικίας και φύλου, η συμμετοχή των νεαρότερων ηλικιακών ομάδων είναι εντονότερη
στις γυναίκες, φαινόμενο που εξηγείται από την σχετικά πρόσφατη είσοδο του
γυναικείου φύλου στην Ελληνική ναυτική αγορά εργασίας.
Το ποσοστό συμμετοχής των
γυναικών στην ηλικιακή ομάδα 18-30 ετών (11,2%) είναι σχεδόν το διπλάσιο σε
σχέση με το ποσοστό συμμετοχής τους στις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες.
Το συγκεκριμένο εύρημα
καταδεικνύει ότι το ποσοστό των γυναικών στις νεότερες ηλικιακές ομάδες είναι
αναλογικά πιο αυξημένο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών.
Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται
από την κατανομή και την αθροιστική κατανομή ανδρών και γυναικών στις διάφορες
ηλικιακές ομάδες, καθώς παρατηρείται ότι:
Ηλικίας έως 30 ετών είναι το
48,8% των γυναικών ναυτικών (έναντι 32,8% των ανδρών ναυτικών).
Ηλικίας έως 45 ετών είναι το
80,2% των γυναικών ναυτικών (έναντι 70% των ανδρών ναυτικών).
Η μέση ηλικία των γυναικών
ναυτικών είναι 31,2 έτη και η μέση ηλικία των ανδρών ναυτικών είναι 36,7 έτη.
Η ανάλυση των δεδομένων της ΑΠΔΝ
για το 2024 τεκμηριώνει ότι οι γυναίκες ναυτικοί αποτελούν πλέον το 7,8% της
συνολικής εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, η εγγεγραμμένη
γυναικεία ναυτική απασχόληση ανήλθε συνολικά για το έτος 2024 σε 2.048 άτομα
και ειδικά για τον 8ο μήνα του 2024 σε 1.415 άτομα.
Οι εγγεγραμμένες ναυτικοί είναι
σχεδόν όλες Ελληνίδες (ποσοστό άνω του 99%, 2.030 άτομα).
Οι εξελίξεις ως προς την
γυναικεία ναυτική απασχόληση συνεχίζουν να είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, καθώς:
Ο συνολικός αριθμός των γυναικών
εγγεγραμμένων ναυτικών (2.048 άτομα) παρουσιάζει ετήσια αύξηση 11,4% σε σχέση
με το 2023 (1.838 άτομα) και συνολική αύξηση 65,6% εντός της τελευταίας 5ετίας.
Ειδικά τον 8ο μήνα του 2024, η
εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση (1.415 άτομα) σημείωσε αύξηση περίπου
11,8% σε σχέση με τον 8ο μήνα του 2023 (1.265 άτομα).
Επί του συνόλου των εγγεγραμμένων
γυναικών ναυτικών το 2024 ποσοστό 80,1% ήταν ηλικίας έως 45 ετών και ποσοστό
48,7% ήταν ηλικίας έως 30 ετών.
Στη μεγάλη τους πλειονότητα, οι
γυναίκες ναυτικοί απασχολήθηκαν στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών.
Η συμβολή, μάλιστα, των
επιβατηγών στην γυναικεία ναυτική απασχόληση τείνει να αυξάνεται με ταχύ ρυθμό,
καθώς το ποσοστό των γυναικών ναυτικών που εργάστηκαν στην συγκεκριμένη
ευρύτερη κατηγορία πλοίων αυξήθηκε κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα χρόνο
(68,3% το 2024 από 66,3% το 2023).
Ωστόσο, το 2024 συνεχίστηκε και η
αυξητική τάση της απασχόλησης των γυναικών στον τομέα μεταφοράς εμπορευμάτων
που είχε ήδη παρατηρηθεί από το 2023.
Αξιοσημείωτη είναι, κυρίως, η
αύξηση της γυναικείας απασχόλησης στα δεξαμενόπλοια κατά 17,7% (13% αύξηση είχε
παρατηρηθεί το 2023).
Από την άλλη πλευρά, η ισχυρή
σύνδεση της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης με τον θερινό τουρισμό συνεπάγεται
τον έντονο εποχικό χαρακτήρα της.
Είναι ενδεικτικό ότι, το ποσοστό
των γυναικών ναυτικών που απασχολήθηκε κατά το 2024 για διάστημα άνω των 7
μηνών (43%) ήταν χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ναυτικών
(53,2%).
Οι ειδικότητες ναυτολόγησης με
τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων στις επαγγελματίες γυναίκες ναυτικούς είναι
της ανθυποπλοιάρχου (222 άτομα) για τις αξιωματικούς και της θαλαμηπόλου (743
άτομα) για τα μέλη κατώτερων πληρωμάτων.
Αντίστοιχα, η ειδικότητα
ναυτολόγησης με τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων στις δοκίμους και
εκπαιδευόμενες ναυτικούς είναι της εκπαιδευόμενης δόκιμης πλοιάρχου με ποσοστό
47,8% (46% το 2023).
Σε ό, τι αφορά στις γυναίκες
ναυτικούς που δεν απασχολούνται ως μέλη πληρωμάτων αλλά υπάγονται σε άλλες
κατηγορίες που δεν προσμετρώνται στην εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική
απασχόληση, η σχετική ανάλυση των στοιχείων της ΑΠΔΝ για το 2024 εντόπισε:
Έξι καθηγήτριες ΑΕΝ
(ποσοστό 5,6% του συνολικού διδακτικού προσωπικού των ΑΕΝ), ένα ανώτερο
στέλεχος ναυτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης (ποσοστό 3% επί του συνόλου των
ανώτερων στελεχών ναυτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων).
limenikanea.gr
limenikanea.gr
